AMLA - nowy organ nadzoru UE i jego kompetencje

​​Jedną z najistotniejszych zmian, jakie wprowadza Pakiet AML, jest utworzenie nowego Urzędu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (“AMLA”).

W odpowiedzi na rosnące zagrożenia związane z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu, Unia Europejska stworzyła nowy organ – Urząd ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (AMLA, Anti-Money Laundering Authority). Utworzony w ramach pakietu legislacyjnego AML/CFT, AMLA jest kluczowym krokiem w kierunku harmonizacji i wzmocnienia unijnego systemu przeciwdziałania nielegalnym przepływom finansowym. W 2025 roku urząd rozpoczął działalność operacyjną, wprowadzając nowe standardy i zmieniając podejście do nadzoru w państwach członkowskich, w tym w Polsce. Jakie są jego kompetencje, struktura i wpływ na sektor finansowy? Przyjrzyjmy się bliżej.

Historia i powstanie AMLA

Proces tworzenia AMLA rozpoczął się w 2021 roku, gdy Komisja Europejska zaproponowała pakiet AML/CFT w odpowiedzi na luki w unijnym systemie przeciwdziałania praniu pieniędzy, uwidocznione przez skandale finansowe, takie jak afera Danske Bank. Po intensywnych negocjacjach, w grudniu 2023 roku Parlament Europejski i Rada UE osiągnęły porozumienie w sprawie utworzenia AMLA, a w lutym 2024 roku Frankfurt nad Menem został wybrany na jego siedzibę, pokonując m.in. kandydaturę Warszawy. Rozporządzenie (UE) 2024/1620, ustanawiające AMLA, weszło w życie 26 czerwca 2024 roku, a urząd oficjalnie rozpoczął działalność w połowie 2025 roku. Dodatkowe informacje i dokumenty znajdziesz na stronie gov.pl

Struktura i organizacja AMLA

AMLA, z siedzibą we Frankfurcie, zatrudnia około 400 pracowników i działa jako zdecentralizowana agencja UE. Jego struktura obejmuje:

• Przewodniczący: W styczniu 2025 roku stanowisko objęła Bruna Szego, włoska bankierka z doświadczeniem w przeciwdziałaniu praniu pieniędzy, wybrana przez Radę UE po zatwierdzeniu przez Parlament Europejski.
• Rada Wykonawcza: W 2025 roku trwały procesy wyboru członków, w tym kandydatki Derville Rowland z Irlandii.
• Wspólne zespoły nadzorcze (JST): Składają się z przedstawicieli AMLA i krajowych organów, koordynowane przez pracowników AMLA.
• Zespoły dochodzeniowe: Tworzone w przypadku poważnych naruszeń przepisów AML/CFT.

AMLA ma osiągnąć pełną operacyjność w styczniu 2028 roku, ale już w 2025 roku aktywnie działa, koncentrując się na budowie struktur i opracowywaniu standardów regulacyjnych.

Kompetencje AMLA

AMLA pełni rolę centralnego koordynatora działań w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w UE. Jego główne zadania obejmują:

Bezpośredni nadzór nad podmiotami wysokiego ryzyka

AMLA nadzoruje instytucje finansowe i niefinansowe (np. banki, giełdy kryptowalut, notariusze, doradcy podatkowi) działające w co najmniej sześciu państwach członkowskich. Może przejmować nadzór nad innymi podmiotami w sytuacjach wymagających natychmiastowego działania.

Harmonizacja przepisów

AMLA opracowuje regulacyjne standardy techniczne (RTS), takie jak wymogi należytej staranności wobec klientów (customer due diligence). Konsultacje publiczne w tej sprawie trwają do 6 czerwca 2025 roku.

Koordynacja krajowych jednostek analityki finansowej (FIU)

AMLA wspiera wymianę informacji między FIU, ułatwiając wykrywanie transgranicznych przepływów nielegalnych środków.

Uprawnienia nadzorcze i sankcyjne

AMLA może przeprowadzać inspekcje, żądać informacji, nakładać sankcje administracyjne oraz prowadzić dochodzenia w przypadku naruszeń.

Współpraca z instytucjami UE

AMLA działa we współpracy z Europolem, Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz krajowymi organami nadzoru, zapewniając lepszą wymianę danych wywiadowczych.

Pakiet AML/CFT – fundament działania AMLA

AMLA funkcjonuje w ramach pakietu legislacyjnego AML/CFT, który obejmuje:

• Rozporządzenie UE („jednolity zbiór przepisów”, single rulebook): Ujednolica podejście do AML/CFT w całej UE.
• VI Dyrektywa AML: Wprowadza nowe wymogi dla krajowych organów i podmiotów obowiązanych.
• Rozporządzenie ustanawiające AMLA: Określa strukturę, zadania i uprawnienia urzędu.

Te regulacje mają na celu stworzenie spójnego systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy, eliminując różnice w podejściu między państwami członkowskimi.

AMLA w 2025 roku – najnowsze informacje

Rok 2025 przyniósł kluczowe zmiany w funkcjonowaniu AMLA:

Rozpoczęcie działalności AMLA

AMLA rozpoczęła operacje w połowie 2025 roku, koncentrując się na przygotowaniu standardów technicznych i budowie struktur organizacyjnych.

Wybór przywództwa

Bruna Szego została mianowana przewodniczącą w styczniu 2025 roku, co wzmocniło pozycję urzędu w negocjacjach z krajowymi organami.

Konsultacje regulacyjne

Trwają konsultacje dotyczące RTS, m.in. w zakresie wyboru podmiotów pod bezpośredni nadzór AMLA. Termin ich zakończenia to 6 czerwca 2025 roku.

Debaty publiczne

W mediach społecznościowych, w tym na platformie X, pojawiły się obawy dotyczące potencjalnej nadmiernej inwigilacji, np. w kontekście rzekomego rejestru majątkowego. Brak jednak oficjalnych potwierdzeń takich planów.

Oficjalne informacje odnajdziesz na stronie instytucji amla.europa.eu

Wpływ AMLA na Polskę

Polska, choć nie zdobyła siedziby AMLA, aktywnie uczestniczy w jego pracach poprzez Generalny Inspektorat Informacji Finansowej (GIIF), który współpracuje z AMLA w ramach wymiany informacji. Wpływ AMLA na Polskę obejmuje:

Wzmocnienie krajowego systemu AML/CFT

Polska poprawiła swoje podejście do przeciwdziałania praniu pieniędzy, co potwierdzono w raporcie MONEYVAL z grudnia 2024 roku. AMLA wspiera te wysiłki, np. poprzez szkolenia i dane wywiadowcze.

Wyzwania dla sektora finansowego związane z AMLA

Polskie banki, firmy kryptowalutowe i inne podmioty transgraniczne muszą dostosować się do nowych wymogów AMLA, co wymaga inwestycji w systemy compliance.

Koordynacja transgraniczna

AMLA ułatwia wykrywanie nielegalnych przepływów finansowych, co jest istotne dla Polski w kontekście np. sankcji na Rosję czy Białoruś.

Obawy społeczne

W polskiej debacie publicznej, szczególnie na platformach takich jak X, pojawiają się spekulacje o nadmiernej kontroli ze strony AMLA. Warto jednak opierać się na zweryfikowanych informacjach, aby uniknąć dezinformacji.

Wyzwania i rekomendacje na 2025 rok

Zgodnie z analizami ekspertów, kluczowe wyzwania dla podmiotów obowiązanych w Polsce w 2025 roku to:

• Dostosowanie do nowych regulacji: Firmy muszą wdrożyć procedury zgodne z RTS opracowanymi przez AMLA.
• Szkolenia dla AML Officerów: Wzrost wymagań AML/CFT wymaga intensyfikacji szkoleń dla osób odpowiedzialnych za compliance. Sprawdź nasze szkolenia compliance i szkolenia AML
• Technologia i digitalizacja: Wykorzystanie narzędzi takich jak AI do analizy transakcji staje się koniecznością w obliczu rosnących wymogów.

Rekomendacje:

• Regularne uczestnictwo w szkoleniach AML, takich jak te oferowane przez Langas Group, aby być na bieżąco z wymogami.
• Inwestycja w systemy monitorowania transakcji i weryfikacji klientów.
• Ścisła współpraca z GIIF i AMLA w celu zapewnienia zgodności z unijnymi standardami.

AMLA, przygotuj organizację do nowych wymogów

AMLA to przełomowy organ w unijnym systemie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. W 2025 roku, po rozpoczęciu działalności, AMLA wprowadza nowe standardy, harmonizuje przepisy i wzmacnia współpracę transgraniczną. Dla Polski oznacza to zarówno wyzwania, jak i możliwości – od konieczności dostosowania sektora finansowego do nowych wymogów, po lepsze narzędzia do walki z nielegalnymi przepływami finansowymi. Aby sprostać tym zmianom, warto inwestować w wiedzę i technologie, a także śledzić rozwój regulacji AMLA w nadchodzących latach.

Chcesz dowiedzieć się więcej o AMLA i nowych wymogach AML/CFT? Zapisz się na szkolenie AML Officer organizowane przez Langas Group i bądź gotowy na zmiany w 2025 roku!