The obligation and responsibility of the creators, operators and regulators of an AI system to ensure the system operates in a manner that is ethical, fair, transparent and compliant with applicable rules and regulations (see fairness and transparency).

Accountability ensures that actions, decisions and outcomes of an AI system can be traced back to the entity responsible for it.

Obowiązek i odpowiedzialność twórców, operatorów i organów regulacyjnych systemu sztucznej inteligencji w celu zapewnienia, że system działa w sposób etyczny, uczciwy, przejrzysty i zgodny z obowiązującymi zasadami i przepisami (zob. uczciwość i przejrzystość).

Rozliczalność zapewnia, że działania, decyzje i wyniki systemu sztucznej inteligencji można prześledzić wstecz do podmiotu za nie odpowiedzialnego.

A subfield of AI and machine learning where an algorithm can select some of the data it learns from. Instead of learning from all the data it is given, an active learning model requests additional data points that will help it learn the best.

→ Also called query learning

Poddziedzina sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego, w której algorytm może wybrać część danych, z których się uczy. Zamiast uczyć się na podstawie wszystkich podanych danych, model aktywnego uczenia się żąda dodatkowych próbek danych, które pomogą mu uczyć się najlepiej.

→ Nazywane również uczeniem z zapytań

(see machine learning model)

(zob. model uczenia maszynowego).

AI that is considered to have human-level intelligence and strong generalization capability to achieve goals and carry out a variety of tasks in different contexts and environments.

AGI is still considered a theoretical field of research and contrasted with “narrow” AI, which is used for specific tasks or problems.

→ Acronym: AGI

Sztuczna inteligencja, która jest uważana za posiadającą inteligencję na poziomie ludzkim i silną zdolność uogólniania do osiągania celów i wykonywania różnorodnych zadań w różnych kontekstach i środowiskach.

Ogólna sztuczna inteligencja (spotyka się też określenie “silna” – tłum.) jest nadal nadal uważana za teoretyczny obszar badań i przeciwstawiana “wąskiej” (lub “słabej” – tłum.) sztucznej inteligencji, która jest wykorzystywana do konkretnych zadań lub problemów. do konkretnych zadań lub problemów.

→ Akronim: AGI

It may include automated decision-making.

→ Acronym: AI

Może obejmować zautomatyzowane podejmowanie decyzji.

→ Akronim: AI

There are several types of bias within the AI field.

• Computational bias is a systematic error or deviation from the true value of a prediction that originates from a model’s assumptions or the data itself (see input data).
• Cognitive bias refers to inaccurate individual judgment or distorted thinking, while societal bias leads to systemic prejudice, favoritism, and/or discrimination in favor of or against an individual or group.

Bias can impact outcomes and pose a risk to individual rights and liberties.

W dziedzinie sztucznej inteligencji istnieje kilka rodzajów stronniczości (uprzedzeń):

• Stronniczość obliczeniowa to systematyczny błąd lub odchylenie od prawdziwej wartości prognozy, które wynika z założeń modelu lub samych danych (patrz dane wejściowe).
• Stronniczość poznawcza odnosi się do niedokładnej indywidualnej oceny lub zniekształconego myślenia, podczas gdy stronniczość społeczna prowadzi do systemowych uprzedzeń, faworyzowania i/lub dyskryminacji na korzyść lub przeciwko jednostce lub grupie.

Stronniczość może wpływać na wyniki i stanowić zagrożenie dla praw i wolności jednostki.

A machine learning method that aggregates multiple versions of a model (see machine learning model) trained on random subsets of a data set. This method aims to make a model more stable and accurate.

→ Sometimes referred to as bagging

Metoda uczenia maszynowego, która agreguje wiele wersji modelu (zob. model uczenia maszynowego) wytrenowanych na losowych podzbiorach danych. Metoda ta ma na celu uczynienie modelu bardziej stabilnym i dokładnym.

→ Czasami określana jako bagging

Because chatbots are often used for customer service and other personal help applications, chatbots often ingest users’ personal information.

Ponieważ chatboty są często wykorzystywane do obsługi klienta i innych aplikacji pomocy osobistej, często gromadzą one dane osobowe użytkowników.

The principle of ensuring that AI systems and their decision-making processes can be questioned or challenged. This ability to contest or challenge the outcomes, outputs and/or actions of AI systems can help promote transparency and accountability within AI governance.

Zasada zapewnienia możliwości kwestionowania lub podważania systemów sztucznej inteligencji i ich procesów decyzyjnych. Zdolność do kwestionowania lub podważania wyników, rezultatów i/lub działań systemów AI może pomóc w promowaniu przejrzystości i odpowiedzialności w ramach zarządzania AI.

A large collection of texts or data that a computer uses to find patterns, make predictions or generate specific outcomes.

The corpus may include structured or unstructured data and cover a specific topic or a variety of topics.

Duży zbiór tekstów lub danych wykorzystywanych do znajdowania wzorców, tworzenia prognoz lub generowania określonych wyników.

Korpus może zawierać ustrukturyzowane lub nieustrukturyzowane dane i obejmować określony temat lub różne tematy

Uczenie głębokie jest szczególnie przydatne w dziedzinach, w których konieczne jest przetwarzanie surowych danych, takich jak rozpoznawanie obrazów, przetwarzanie języka naturalnego i rozpoznawanie mowy.

A type of model (see also machine learning model) used in machine learning that directly maps input features to class labels and analyzes for patterns that can help distinguish between different classes.

It is often used for text classification tasks, like identifying the language of a piece of text. Examples are traditional neural networks, decision trees and random forest.

Typ modelu (patrz model uczenia maszynowego) wykorzystywany w uczeniu maszynowym, który bezpośrednio mapuje cechy wejściowe na etykiety klas i analizuje wzorce, które mogą pomóc w rozróżnieniu różnych klas.

Jest często używany do zadań klasyfikacji tekstu, takich jak identyfikacja języka fragmentu tekstu. Przykładami są tradycyjne sieci neuronowe, drzewa decyzyjne i lasy losowe.

A higher entropy signifies greater uncertainty in predicting outcomes.

Wyższa entropia oznacza większą niepewność w przewidywaniu wyników.

An attribute of an AI system that ensures equal and unbiased treatment of individuals or groups in its decisions and actions in a consistent, accurate manner.

It means the AI system’s decisions should not be affected by certain sensitive attributes like race, gender or religion.

Cecha systemu sztucznej inteligencji, która zapewnia równe i bezstronne traktowanie osób lub grup w swoich decyzjach i działaniach w spójny, dokładny sposób.

Oznacza to, że na decyzje systemu sztucznej inteligencji nie powinny mieć wpływu pewne wrażliwe cechy, takie jak rasa, płeć lub religia.

A machine learning method that allows models (see also machine learning model) to be trained on the local data of multiple edge devices or servers.

Only the updates of the local model, not the training data itself, are sent to a central location where they get aggregated into a global model — a process that is iterated until the global model is fully trained.

Metoda uczenia maszynowego, która umożliwia trenowanie modeli (patrz  model uczenia maszynowego) na danych lokalnych wielu urządzeń końcowych lub serwerów.

Tylko aktualizacje modelu lokalnego, a nie same dane szkoleniowe, są wysyłane do centralnej lokalizacji, gdzie są agregowane w model globalny – proces ten jest powtarzany, dopóki model globalny nie zostanie w pełni przeszkolony.

A large-scale, pretrained model for AI capabilities, such as language (see also large language model), vision, robotics, reasoning, search or human interaction, that can function as the base for other applications.

The model is trained on extensive and diverse data sets.

Wieloskalowy, wstępnie wytrenowany model dla możliwości sztucznej inteligencji, takich jak język (patrz także duży model językowy), wizja, robotyka, rozumowanie, wyszukiwanie lub interakcja międzyludzka, który może funkcjonować jako baza dla innych aplikacji.

Model jest trenowany na obszernych i zróżnicowanych zestawach danych.

These models are capable of generating novel outputs based on input data or user prompts.

Modele te są w stanie generować nowe wyniki w oparciu o dane wejściowe lub podpowiedzi użytkownika.

Data provided to or directly acquired by a learning algorithm or model (see machine learning model) for the purpose of producing an output.

It forms the basis upon which the machine learning model will learn, make predictions and/or carry out tasks.

Dane dostarczane lub bezpośrednio pozyskiwane przez algorytm lub model uczący się (zob. model uczenia maszynowego) w celu uzyskania danych wyjściowych.

Stanowią one podstawę, na której model będzie się uczył, tworzył prognozy i/lub wykonywał zadania.

A form of AI that utilizes deep learning algorithms to create models (see also machine learning model) trained on massive text data sets to analyze and learn patterns and relationships among characters, words and phrases.

There are generally two types of LLMs: generative models that make text predictions based on the probabilities of word sequences learned from its training data (see also generative AI) and discriminative models that make classification predictions based on probabilities of data features and weights learned from its training data (see also discriminative model). The term “large” generally refers to the model’s capacity measured by the number of parameters.

Forma sztucznej inteligencji, która wykorzystuje algorytmy głębokiego uczenia do tworzenia modeli (patrz także model uczenia maszynowego) szkolonych na ogromnych zbiorach danych tekstowych w celu analizowania i uczenia się wzorców i relacji między znakami, słowami i frazami.

Zasadniczo istnieją dwa rodzaje LLM: modele generatywne, które przewidują tekst na podstawie prawdopodobieństw sekwencji słów wyuczonych z danych szkoleniowych (patrz także generatywna sztuczna inteligencja) oraz modele dyskryminatywne, które przewidują klasyfikację na podstawie prawdopodobieństw cech danych i wag wyuczonych z danych szkoleniowych (patrz także model dyskryminacyjny). Termin “duży” ogólnie odnosi się do pojemności modelu mierzonej liczbą parametrów.

A subfield of AI involving algorithms that enable computer systems to iteratively learn from and then make decisions, inferences or predictions based on data (see input data). These algorithms build a model from training data to perform a specific task on new data without being explicitly programmed to do so.

Machine learning implements various algorithms that learn and improve by experience in a problem-solving process that includes data cleansing, feature selection, training, testing and validation.

Companies and government agencies deploy machine learning algorithms for tasks such as fraud detection, recommender systems, customer inquiries, natural language processing, health care, or transport and logistics.

Poddziedzina sztucznej inteligencji obejmująca algorytmy, które umożliwiają systemom komputerowym iteracyjne uczenie się, a następnie podejmowanie decyzji, wnioskowanie lub przewidywanie na podstawie danych (patrz dane wejściowe). Algorytmy te budują model na podstawie danych szkoleniowych, aby wykonać określone zadanie na nowych danych bez konieczności ich wyraźnego zaprogramowania.

Uczenie maszynowe wdraża różne algorytmy, które uczą się i doskonalą dzięki doświadczeniu w procesie rozwiązywania problemów, który obejmuje czyszczenie danych, wybór funkcji, szkolenie, testowanie i walidację.

Firmy i agencje rządowe wdrażają algorytmy uczenia maszynowego do zadań takich jak wykrywanie oszustw, systemy rekomendacji, zapytania klientów, przetwarzanie języka naturalnego, opieka zdrowotna lub transport i logistyka.

A learned representation of underlying patterns and relationships in data, created by applying an AI algorithm to a training data set.

The model can then be used to make predictions or perform tasks on new, unseen data.

Wyuczona reprezentacja podstawowych wzorców i relacji w danych, utworzona przez zastosowanie algorytmu sztucznej inteligencji do zestawu danych szkoleniowych.

Model ten można następnie wykorzystać do prognozowania lub wykonywania zadań na nowych, niewidzianych przez model danych.

A type of model used in machine learning (see machine learning model) that can process more than one type of input or output data, or ‘modality,’ at the same time.

For example, a multi-modal model can take both an image and text caption as input and then produce a unimodal output in the form of a score indicating how well the text caption describes the image. T

hese models are highly versatile and useful in a variety of tasks, like image captioning and speech recognition.

Rodzaj modelu używanego w uczeniu maszynowym (patrz model uczenia maszynowego), który może przetwarzać więcej niż jeden typ danych wejściowych lub wyjściowych, lub “modalność”, w tym samym czasie.

Na przykład model wielomodalny może przyjmować zarówno obraz, jak i opis tekstowy jako dane wejściowe, a następnie generować jednomodalne dane wyjściowe w postaci wyniku wskazującego, jak dobrze tekst opisuje obraz.

Modele te są bardzo wszechstronne i przydatne w różnych zadaniach, takich jak opisywanie obrazów i rozpoznawanie mowy.

A type of model (see  machine learning model) used in machine learning that mimics the way neurons in the brain interact with multiple processing layers, including at least one hidden layer.

This layered approach enables neural networks to model complex nonlinear relationships and patterns within data. Artificial neural networks have a range of applications, such as image recognition and medical diagnosis.

Typ modelu (zob. model uczenia maszynowego) wykorzystywany w uczeniu maszynowym, który naśladuje sposób interakcji neuronów w mózgu z wieloma warstwami przetwarzania, w tym co najmniej jedną warstwą ukrytą.

To warstwowe podejście umożliwia sieciom neuronowym modelowanie złożonych nieliniowych relacji i wzorców w danych. Sztuczne sieci neuronowe mają szereg zastosowań, takich jak rozpoznawanie obrazów i diagnostyka medyczna.

The process of effectively monitoring and supervising an AI system to minimize risks, ensure regulatory compliance and uphold responsible practices.

Oversight is important for effective AI governance, and mechanisms may include certification processes, conformity assessments and regulatory authorities responsible for enforcement.

Proces skutecznego monitorowania i nadzorowania systemu sztucznej inteligencji w celu zminimalizowania ryzyka, zapewnienia zgodności z przepisami i utrzymania odpowiedzialnych praktyk.

Nadzór jest ważny dla skutecznego zarządzania sztuczną inteligencją, a mechanizmy mogą obejmować procesy certyfikacji, oceny zgodności i organy regulacyjne odpowiedzialne za egzekwowanie przepisów.

Steps performed after a machine learning model has been run to adjust the output of that model.

This can include adjusting a model’s outputs and/or using a holdout data set – data not used in the training of the model – to create a function that is run on the model’s predictions to improve fairness or meet business requirements.

Kroki wykonywane po uruchomieniu modelu uczenia maszynowego w celu dostosowania danych wyjściowych tego modelu.

Może to obejmować dostosowanie danych wyjściowych modelu i/lub użycie zestawu danych wstrzymanych – danych niewykorzystanych w szkoleniu modelu – w celu utworzenia funkcji, która jest uruchamiana na prognozach modelu w celu poprawy uczciwości lub spełnienia wymagań biznesowych.

Steps taken to prepare data for a machine learning model, which can include cleaning the data, handling missing values, normalization, feature extraction and encoding categorical variables.

Data preprocessing can play a crucial role in improving data quality, mitigating bias, addressing algorithmic fairness concerns, and enhancing the performance and reliability of machine learning algorithms.

Kroki podejmowane w celu przygotowania danych dla modelu uczenia maszynowego, które mogą obejmować czyszczenie danych, obsługę brakujących wartości, normalizację, ekstrakcję cech i kodowanie zmiennych kategorycznych.

Wstępne przetwarzanie danych może odgrywać kluczową rolę w poprawie jakości danych, łagodzeniu stronniczości, rozwiązywaniu problemów związanych z uczciwością algorytmów oraz zwiększaniu wydajności i niezawodności algorytmów uczenia maszynowego.

A supervised machine learning (see  supervised learning) algorithm that builds multiple decision trees and merges them together to get a more accurate and stable prediction. Each decision tree is built with a random subset of the training data (see also bootstrap aggregating), hence the name “random forest.”

Random forests are helpful to use with data sets that are missing values or very complex.

Algorytm nadzorowanego uczenia maszynowego (zob.  uczenie nadzorowane), który buduje wiele drzew decyzyjnych i łączy je ze sobą, aby uzyskać dokładniejszą i stabilniejszą prognozę. Każde drzewo decyzyjne jest budowane z losowego podzbioru danych treningowych (patrz także agregacja bootstrap), stąd nazwa “las losowy”.

Lasy losowe są pomocne w przypadku zestawów danych, w których brakuje wartości lub które są bardzo złożone.

A machine learning method that trains a model to optimize its actions within a given environment to achieve a specific goal, guided by feedback mechanisms of rewards and penalties. This training is often conducted through trial-and-error interactions or simulated experiences that do not require external data.

For example, an algorithm can be trained to earn a high score in a video game by having its efforts evaluated and rated according to success toward the goal.

Metoda uczenia maszynowego, która trenuje model w celu optymalizacji jego działań w danym środowisku, aby osiągnąć określony cel, kierując się mechanizmami sprzężenia zwrotnego nagród i kar. Trening ten jest często przeprowadzany metodą prób i błędów lub symulowanych doświadczeń, które nie wymagają zewnętrznych danych.

Przykładowo, algorytm można wytrenować tak, by osiągał wysokie wyniki w grach wideo, oceniając jego wysiłki na podstawie sukcesów w dążeniu do celu.

Rozwój systemów sztucznej inteligencji, które są zaprojektowane tak, aby zminimalizować potencjalne szkody dla osób, społeczeństwa, mienia i środowiska.

A subset of machine learning where the model (see also machine learning model) is trained on input data with known desired outputs. These two groups of data are sometimes called predictors and targets, or independent and dependent variables, respectively.

This type of learning is useful for training an AI to group data into specific categories or making predictions by understanding the relationship between two variables.

Podzbiór uczenia maszynowego, w którym model (patrz także model uczenia maszynowego) jest trenowany na danych wejściowych ze znanymi pożądanymi wynikami. Te dwie grupy danych są czasami nazywane odpowiednio predyktorami i celami lub zmiennymi niezależnymi i zależnymi.

Ten rodzaj uczenia jest przydatny do szkolenia sztucznej inteligencji w celu grupowania danych w określone kategorie lub dokonywania prognoz poprzez zrozumienie związku między dwiema zmiennymi.

Data generated by a system or model (see  machine learning model) that can mimic and resemble the structure and statistical properties of real data.

It is often used for testing or training machine learning models, particularly in cases where real-world data is limited, unavailable or too sensitive to use.

Dane generowane przez system lub model (zob. model uczenia maszynowego), które mogą naśladować i przypominać strukturę i właściwości statystyczne rzeczywistych danych.

Są one często wykorzystywane do testowania lub szkolenia modeli uczenia maszynowego, szczególnie w przypadkach, gdy dane rzeczywiste są ograniczone, niedostępne lub zbyt wrażliwe, aby je wykorzystać.

A subset of the data set used to provide an unbiased evaluation of a final model (see machine learning model).

It is used to test the performance of the machine learning model with new data at the very end of the model development process.

Podzbiór zestawu danych wykorzystywany do zapewnienia bezstronnej oceny ostatecznego modelu (patrz model uczenia maszynowego).

Służy do testowania wydajności modelu uczenia maszynowego z nowymi danymi na samym końcu procesu opracowywania modelu.

Podzbiór zestawu danych, który jest używany do trenowania modelu (patrz także model uczenia maszynowego), dopóki nie będzie on w stanie dokładnie przewidywać wyników, znajdować wzorców lub identyfikować struktur w danych szkoleniowych.

The extent to which information regarding an AI system is made available to stakeholders, including if one is used and an explanation of how it works.

It implies openness, comprehensibility and accountability in the way AI algorithms function and make decisions.

Zakres, w jakim informacje dotyczące systemu sztucznej inteligencji są udostępniane zainteresowanym stronom, w tym informacje o tym, czy jest on używany i wyjaśnienie jego działania.

Oznacza to otwartość, zrozumiałość i odpowiedzialność w sposobie działania i podejmowania decyzji przez algorytmy sztucznej inteligencji.

In most cases used interchangeably with the terms responsible AI and ethical AI, which all refer to principle-based AI development and governance (see also AI governance), including the principles of security, safety, transparency, explainability, accountability, privacy, nondiscrimination/nonbias, among others.

W większości przypadków używane zamiennie z terminami odpowiedzialna sztuczna inteligencja i etyczna sztuczna inteligencja, które odnoszą się do rozwoju i zarządzania sztuczną inteligencją w oparciu o zasady (patrz także zarządzanie sztuczną inteligencją), w tym między innymi zasady bezpieczeństwa, przejrzystości, wyjaśnialności, odpowiedzialności, prywatności, niedyskryminacji / braku uprzedzeń.

A concept in machine learning in which a model (see machine learning model) fails to fully capture the complexity of the training data. This may result in poor predictive ability and/or inaccurate outputs.

Factors leading to underfitting may include too few model parameters or epochs, having too high a regularization rate, or using an inappropriate or insufficient set of features in the training data.

Koncepcja w uczeniu maszynowym, w której model (patrz model uczenia maszynowego) nie jest w stanie w pełni uchwycić złożoności danych szkoleniowych. Może to skutkować słabą zdolnością predykcyjną i/lub niedokładnymi wynikami.

Czynniki prowadzące do niedouczenia mogą obejmować zbyt małą liczbę parametrów modelu lub epok, zbyt wysoki współczynnik regularyzacji lub użycie niewłaściwego lub niewystarczającego zestawu funkcji w danych szkoleniowych.

A subset of machine learning where the model is trained by looking for patterns in an unclassified data set with minimal human supervision. The AI is provided with preexisting data sets and then analyzes those data sets for patterns.

This type of learning is useful for training an AI for techniques such as clustering data (outlier detection, etc.) and dimensionality reduction (feature learning, principal component analysis, etc.).

Podzbiór uczenia maszynowego, w którym model jest trenowany poprzez wyszukiwanie wzorców w niesklasyfikowanym zestawie danych przy minimalnym nadzorze człowieka. Sztuczna inteligencja otrzymuje wcześniej istniejące zestawy danych, a następnie analizuje je w poszukiwaniu wzorców.

Ten rodzaj uczenia się jest przydatny do szkolenia sztucznej inteligencji w zakresie technik takich jak grupowanie danych (wykrywanie wartości odstających itp.) i redukcja wymiarowości (uczenie się cech, analiza głównych składowych itp.).

A subset of the data set used to assess the performance of the model (see machine learning model) during the training phase.

Validation data is used to fine-tune the parameters of a model and prevent overfitting before the final evaluation using the test data set.

Podzbiór zbioru danych wykorzystywany do oceny wydajności modelu (patrz model uczenia maszynowego) podczas fazy uczenia.

Dane walidujące są wykorzystywane do dostrajania parametrów modelu i zapobiegania nadmiernemu dopasowaniu przed ostateczną oceną przy użyciu zestawu danych testowych.

In the context of machine learning, a variable is a measurable attribute, characteristic or unit that can take on different values. Variables can be numerical/quantitative or categorical/qualitative.

W kontekście uczenia maszynowego zmienna jest mierzalnym atrybutem, cechą lub jednostką, która może przyjmować różne wartości. Zmienne mogą być liczbowe/ilościowe lub kategoryczne/jakościowe.

A statistical measure that reflects how far a set of numbers are spread out from their average value in a data set. A high variance indicates that the data points are spread widely around the mean. A low variance indicates the data points are close to the mean. In machine learning, higher variance can lead to overfitting.

The trade-off between variance and bias is a fundamental concept in machine learning. Model complexity tends to reduce bias but increase variance. Decreasing complexity reduces variance but increases bias.

Miara statystyczna, która odzwierciedla, jak daleko zestaw liczb jest rozłożony od ich średniej wartości w zestawie danych. Wysoka wariancja wskazuje, że punkty danych są szeroko rozrzucone wokół średniej. Niska wariancja wskazuje, że punkty danych znajdują się blisko średniej. W uczeniu maszynowym wyższa wariancja może prowadzić do nadmiernego dopasowania.

Kompromis między wariancją a stronniczością jest podstawową koncepcją w uczeniu maszynowym. Złożoność modelu ma tendencję do zmniejszania stronniczości, ale zwiększa wariancję. Zmniejszenie złożoności zmniejsza wariancję, ale zwiększa stronniczość modelu.