Czym są klauzule abuzywne? Uważaj na nie!

Zobacz wszystkie / Znaleziono 301
Prawo, Biuro Zarządu

Czym są klauzule abuzywne? Uważaj na nie!

mec. Romana Pietruk, 08/07/2021

Klauzule abuzywne, czyli inaczej niedozwolone postanowienia umowne funkcjonują niestety przy wielu umowach. Jeśli znajdą się również w Twojej, to pamiętaj, że jako przedsiębiorca możesz mieć kłopoty, a klient będzie na tzw. wygranej pozycji. Dlatego warto wiedzieć, czym są klauzule abuzywne i jakie konsekwencje mogą Cię czekać jako przedsiębiorcy, jeśli znajdą się w Twojej umowie.

Co to są klauzule abuzywne i jaka jest ich definicja?

Według ogólnej definicji z kodeksu cywilnego od art. 385 [1] do art. 385 [3] klauzule abuzywne to postanowienia w umowach konsumenckich, które nie są uzgodnione indywidualnie z klientem. Jeśli takie postanowienia znajdują się w umowie, to dla klienta nie są one wiążące, ponieważ naruszają prawa i obowiązki konsumenta. Co więcej, klauzule abuzywne są określane również jako postanowienia sprzeczne z dobrymi obyczajami, które rażąco naruszają interesy konsumenta.

Gdzie najczęściej spotykane są klauzule abuzywne?

Niedozwolone postanowienia umowne najczęściej występują w umowach konsumenckich. Czyli rzadziej zdarza się, że znajdziesz takie klauzule w umowach B2B. Umowy konsumenckie dotyczą najczęściej świadczenia określonych usług. Natomiast nie wyklucza to tego, że występują także w regulaminach sklepów internetowych.

Jakie postanowienia mogą być klauzulami abuzywnymi?

Żeby dane postanowienie kwalifikowało się jako klauzula niedozwolona muszą zaistnieć pewne zależności, a konkretniej cechy świadczące o tym, że rzeczywiście mamy do czynienia z klauzulą abuzywną. Między innymi postanowienia abuzywne występują wtedy, kiedy:

  • pozbawiono klienta możliwości wpływu na daną treść postanowienia,
  • zostały sformułowane w sposób naruszający prawa i obowiązki konsumenta,
  • są sprzeczne z dobrymi obyczajami,
  • naruszają interesy konsumenta.

To jednak nie koniec. Co jest ważne dla Ciebie, jako przedsiębiorcy to fakt, że wszelkie klauzule zostaną uznane za abuzywne, jeśli wyłączają lub znacznie ograniczają odpowiedzialność przedsiębiorcy względem konsumenta kiedy:

  • ten poniesie szkody osobiste,
  • ten wykona zobowiązanie nie tak, jak zostało to uzgodnione w umowie,
  • ten nie wykona zobowiązania w ogóle.

Ponadto dają przedsiębiorcy możliwość przeniesienia praw i przekazania obowiązków bez zgody konsumenta. Należy zaznaczyć, że taka zgoda musi być jednoznaczna ze strony konsumenta. Klauzula abuzywna występuje również wtedy, kiedy jej zapis uprawnia przedsiębiorcę do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny.

Skutki wynikające z zastosowania klauzul abuzywnych

Należy wiedzieć, że według kodeksu cywilnego zastosowanie klauzuli abuzywnych w umowie, którą podpisze klient, sprawia, że część tej umowy lub całość nie jest wiążąca. Zależy od treści postanowień niedozwolonych, czy część umowy zostanie uznana za nieważną – ta dotycząca samych klauzuli, czy cała umowa – jeśli klauzule odnoszą się do całości dokumentu.

Dla Ciebie, jako przedsiębiorcy oznacza to, że postanowienie abuzywne nie będzie wywoływało żadnych skutków w stosunku do konsumenta. W takiej sytuacji Twój klient ma prawo żądać zmiany postanowień lub ich usunięcia z umowy. Co więcej, jeśli Ty jako przedsiębiorca nie wyrazisz na to zgody, to konsument ma prawo udać się do sądu, w którym zostanie przeprowadzone postępowanie o uznanie postanowień za niedozwolone.

Nie tylko kodeks cywilny chroni konsumenta. Ma on również prawo, w przypadku podejrzenia zastosowania postanowień niedozwolonych w umowie zgłosić się po pomoc do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta (UOKiK). Jeśli rzeczywiście zaistniało nadużycie w postaci klauzul abuzywnych, to UOKiK przeprowadza kontrolę i analizę. Konsekwencją dla przedsiębiorcy jest fakt, że wszelkie umowy – nawet wsteczne zawarte z innymi konsumentami, które zawierają taką klauzulę będą nieważne. Ponadto klauzula zostanie wpisana do rejestru UOKiK.

Co robić, aby uniknąć kłopotów?

Pierwsza rzecz, którą powinieneś zrobić na etapie przygotowawczym, to sprawdzenie rejestru klauzul abuzywnych, dostępnych na stronie UOKiK. W ten sposób sprawdzisz, czy postanowienia, które zamierzasz zawrzeć w przygotowywanych umowach nie zostaną uznane za klauzule abuzywne. Co więcej, odradzamy korzystanie z gotowych powielanych wzorców umów i informacji przesyłanych do klienta. Jeśli nie zostaną one wcześniej sprawdzone.

Kolejna rzecz, która ochroni Twoje interesy i sprawi, że będziesz mógł być dobrym przedsiębiorcą, to przygotowywanie wszelkich umów i załączników do umów przy pomocy prawnika. Wtedy masz pewność, że nic Cię nie zaskoczy, a Twoje umowy będą wolne od błędów i postanowień niedozwolonych.


Z NASZYCH SZKOLEŃ KORZYSTAJĄ LIDERZY RYNKU