30 kwietnia 2021 r. została uchwalona ustawa zmieniająca ustawę o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (tzw. ustawa AML).

Nowelizacja wprowadza szereg zmian, które mają sprostać wymogom nałożonym przez tzw. V dyrektywę AML, w celu efektywniejszego przeciwdziałaniu praniu pieniędzy. Zmiany dotyczą m. in. rozszerzenia katalogu instytucji obowiązanych, definicji PEP i UBO, zasad stosowania środków bezpieczeństwa finansowego oraz Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.

Niniejszy artykuł przestawia jedynie niektóre z nich.

Znowelizowana ustawa AML rozszerza katalog instytucji obowiązanych

Nowelizacja wprowadza dwie nowe kategorie instytucji obowiązanych, które zaczną obowiązywać od 31 lipca br. Podmioty te będą zobowiązane do wypełnienia obowiązków, jakie nakłada znowelizowana ustawa AML.

Podmiotami, którym ustawa nada miano instytucji obowiązanych są:

1. przedsiębiorcy, którzy nie są innymi instytucjami obowiązanymi, których podstawową działalnością gospodarczą jest świadczenie usług polegających na sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego;
2. przedsiębiorcy prowadzący działalność polegającą na:
   – obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, antykami lub przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami;
   – o przechowywaniu dzieł sztuki, antyków lub przedmiotów kolekcjonerskich

– w zakresie transakcji równych lub przekraczających równowartość 10 000 euro.

Ustawodawca dokonał zmian również w odniesieniu do pośredników w obrocie nieruchomościami. Zakres stosowania ustawy AML będzie obowiązywał jedynie pośredników, którzy pośredniczą przy zawieraniu umów najmu lub dzierżawy nieruchomości lub ich części, w których miesięczny czynsz jest mniejszy niż równowartość 10 000 euro.

Stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego (ŚBF)

Znowelizowana ustawa AML rozszerzyła również przypadki, które zobowiązują instytucje obowiązane do zastosowania ŚBF. Do katalogu dodano przeprowadzanie transakcji okazjonalnej z wykorzystaniem waluty wirtualnej o równowartości 1 000 euro lub więcej.

Instytucje obowiązane będą musiały stosować ŚBF również w odniesieniu do klientów, z którymi utrzymują stosunki gospodarcze, jeśli zastąpiła zmiana danych dotyczących klienta lub beneficjenta rzeczywistego oraz jeśli instytucja obowiązana była w ciągu roku kalendarzowego zobowiązana na podstawie przepisów prawa do skontaktowania się z klientem w celu weryfikacji informacji dotyczących beneficjenta rzeczywistego. Co ciekawe po wejściu w życie tych zmian, dostęp do anonimowych skrytek sejfowych będzie możliwy wyłącznie po zastosowaniu ŚBF.

Należy również zaznaczyć, że w przypadku braku możliwości ustalenia beneficjenta rzeczywistego lub wystąpienia wątpliwości co do jego tożsamości, instytucja obowiązana taki fakt powinna udokumentować.

Nowe obowiązki beneficjenta rzeczywistego

Od 31 października 2021 r. wchodzą w życie przepisy zobowiązujące beneficjentów rzeczywistych do przekazania podmiotowi zobowiązanemu do zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych lub powiernikowi (lub osobie zajmującej równorzędne stanowisko w trustach), wszystkich informacji oraz dokumentów niezbędnych do zgłoszenia w CRBR.

Termin na przekazanie wszelkich informacji wynosi 7 dni od dnia wpisu podmiotu do KRS oraz dokonania zmian lub wpisu zmian do KRS (w przypadku zmian, które takiego wpisu wymagają dla ich skuteczności).

Przed zmianą obowiązek ustalenia wszelkich wymaganych danych spoczywał na osobie odpowiedzialnej za zgłoszenie do CRBR.

Jeśli beneficjent rzeczywisty nie dopełni ciążącego na nim obowiązku przekazania niezbędnych danych do rejestracji, konsekwencją czego nie będzie możliwe dokonanie zgłoszenia lub aktualizacji danych we wskazanym ustawowym terminie, lub poda dane niezgodne ze stanem faktycznym, podlegać będzie karze pieniężnej do wysokości 50 000 zł.

Obowiązek weryfikacji beneficjenta w CRBR

Kluczową zmianą dla instytucji obowiązanych jest obowiązek wykorzystania wszelkich możliwych źródeł przy identyfikacji beneficjenta rzeczywistego oraz podejmowaniu uzasadnionych czynności w celu weryfikacji jego tożsamości oraz ustalenia struktury własności i kontroli. Sprawdzenie nie może się zatem ograniczać wyłącznie do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych lub rejestru prowadzonego przez państwa członkowskie. Ponadto, jeśli instytucja obowiązana dokonując sprawdzeń w CRBR stwierdzi rozbieżności między ustalonymi informacjami o beneficjencie rzeczywistym, a tymi zgromadzonymi w rejestrze, będzie musiała wyjaśnić przyczyny tych rozbieżności. Jeżeli rozbieżności zostaną potwierdzone, instytucja obowiązana przekaże właściwemu organowi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego informację o rozbieżnościach wraz z uzasadnieniem i dokumentacją dotyczącą tych rozbieżności.

Nowelizacja nie przewiduje natomiast żadnych sankcji dla instytucji obowiązanych za niewykonanie wskazanego powyżej obowiązku.

Nowe rodzaje działalności regulowanej

Nowelizacja Ustawy AML wprowadza nowe rodzaje działalności Regulowanej,

• działalność na rzecz spółek i trustów,
• działalność w zakresie walut wirtualnych.

Aby możliwe było prowadzenie działalności gospodarczej w obszarze odpowiadającym działalności regulowanej będzie trzeba uzyskać wpis do rejestru działalności na rzecz spółek lub trustów albo wpisu do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych. Z obowiązku uzyskania wpisu zwolnieni będą radcowie prawni, adwokaci.

Wpis do rejestru będzie dokonywany na wniosek, złożony w formie elektronicznej ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku.

Prowadzenie działalności regulowanej bez uzyskania wpisu do właściwego rejestru zagrożone będzie karą pieniężną w wysokości do 100 000 złotych.