Zarządzanie ESG wymaga nie tylko podejścia strategicznego, ale także zaangażowania zespołów w organizacji, szczególnie HR.

Zrównoważony rozwój nie ogranicza się do działań ekologicznych.

To także troska o różnorodność, inkluzję, transparentność płac oraz budowanie kultury organizacyjnej opartej na wartościach społecznych. HR w tym procesie ma fundamentalną rolę – od rekrutacji, przez szkolenia, po budowanie systemów motywacyjnych, które wspierają realizację celów ESG​. W ramach projektu „Pracownicy – najlepsza inwestycja dla firmy”, w którym opracowaliśmy 120 już strategii HR dla MŚP, widzimy jak istotna jest rola działów personalnych w procesie transformacji ESG.

Jednym z kluczowych wyzwań dla działów HR w 2024 roku będzie wdrażanie raportowania zgodnie z Dyrektywą CSRD. Te działania wymagają zebrania danych nie tylko z obszarów finansowych, ale także z obszarów społecznych i pracowniczych. Dobrze przygotowana strategia HR, wspierająca ESG, może pomóc firmie przyciągnąć talenty, które coraz częściej zwracają uwagę na wartości firm w obszarach społecznych i środowiskowych​.

Transformacja ESG to także okazja dla HR do przegrupowania swoich zasobów i automatyzacji procesów. Umożliwia to poświęcenie większej uwagi strategicznym działaniom, które realnie wpłyną na rozwój zrównoważonych praktyk w firmie. Wprowadzanie zielonych rekrutacji oraz edukacja pracowników w zakresie ESG to nie tylko odpowiedź na wymogi prawne, ale także inwestycja w przyszłość organizacji. Wraz z rosnącą świadomością na temat ESG, firmy, które wcześnie podejmą działania, zyskają przewagę na rynku​.

Co obejmuje obszar S w raportowaniu ESG?

Raportowanie ESG oparte na European Sustainability Reporting Standards (ESRS) obejmuje kilka obszarów dotyczących kwestii społecznych, które w ramach ESG określa się jako „S”. Standardy te pomagają firmom zrozumieć, jakie dane społeczne powinny być raportowane, aby spełniać wymogi unijnej Dyrektywy CSRD.

Główne obszary raportowania „S” to:

 S1: Pracownicy firmy (Own Workforce)

Ten obszar obejmuje wszystkie zagadnienia związane z bezpośrednio zatrudnionymi pracownikami przedsiębiorstwa. W ramach tego standardu firmy muszą raportować m.in.:

• Warunki pracy, takie jak zdrowie i bezpieczeństwo w miejscu pracy, wynagrodzenia, godziny pracy i work-life balance.
• Różnorodność i inkluzję, czyli działania na rzecz równości płci, równości płacowej, różnorodności etnicznej i włączania pracowników z różnych środowisk.
• Rozwój zawodowy i możliwości awansu, w tym szkolenia i programy rozwoju kariery dla pracowników.
• Dialog społeczny, w tym współpraca z organizacjami pracowniczymi i związkami zawodowymi.
• Dobrostan pracowników, obejmujący zarówno zdrowie fizyczne, jak i psychiczne.

S2: Pracownicy w łańcuchu wartości (Workers in the Value Chain)

Obszar ten odnosi się do warunków pracy osób zatrudnionych przez dostawców i inne podmioty w łańcuchu wartości firmy. Firma powinna raportować, jakie kroki podejmuje w celu zapewnienia odpowiednich warunków pracy dla tych pracowników. W ramach tego standardu raportowanie obejmuje:

• Ocenę i monitorowanie przestrzegania praw pracowniczych przez dostawców, w tym przeciwdziałanie przymusowej pracy i pracy dzieci.
• Działania podejmowane na rzecz zapewnienia sprawiedliwych wynagrodzeń i bezpiecznych warunków pracy w łańcuchu dostaw.
• Inicjatywy mające na celu poprawę warunków socjalnych i ekonomicznych pracowników u dostawców i partnerów biznesowych.

S3: Społeczności lokalne (Affected Communities)

Ten obszar dotyczy wpływu działalności przedsiębiorstwa na społeczności lokalne. Raportowanie obejmuje m.in.:

• Ocenę wpływu działalności firmy na społeczności w regionach, w których działa, w tym na kwestie zdrowia, bezpieczeństwa, dostępu do zasobów i infrastruktury.
• Działania związane z angażowaniem społeczności lokalnych, tworzeniem miejsc pracy, wspieraniem edukacji i innymi inicjatywami społecznymi.
• Ochronę praw człowieka w kontekście lokalnym, np. w regionach zagrożonych konfliktami, ubóstwem czy dyskryminacją.

S4: Konsumenci i użytkownicy produktów oraz usług (Consumers and End-users)

Ten obszar obejmuje zagadnienia związane z ochroną praw konsumentów i użytkowników produktów oraz usług oferowanych przez firmę. Raportowanie w tym zakresie może obejmować:

• Bezpieczeństwo produktów i usług oraz działania firmy w celu zapewnienia zgodności z normami i regulacjami.
• Odpowiedzialny marketing i etyczne praktyki sprzedaży.
• Inicjatywy na rzecz ochrony prywatności i danych osobowych konsumentów.
• Działania edukacyjne i transparentność informacji o produktach, szczególnie w kontekście ich wpływu na zdrowie i środowisko.

Raportowanie tych obszarów ma na celu nie tylko ocenę działalności firmy, ale również pokazanie, jak przedsiębiorstwa podejmują działania na rzecz zrównoważonego rozwoju społecznego i przestrzegania praw człowieka w całym swoim łańcuchu wartości.

ESG, czyli zarządzanie kwestiami środowiskowymi, społecznymi i ładem korporacyjnym, staje się kluczowym elementem strategii wielu firm. Choć zazwyczaj kojarzy się z dużymi organizacjami, jego znaczenie dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) rośnie w szybkim tempie.

Jako doradca strategiczny oraz szef zespołu ekspertów w projekcie „Pracownicy – najlepsza inwestycja dla firmy”, mam możliwość współpracy z MŚP w regionie Małopolski, gdzie opracowaliśmy już 120 strategii HR (a przed nami kolejne 80). Pracując z naszymi klientami, widzimy, jak regulacja ESG wpłynie na przyszłość tych firm, nawet jeśli same jeszcze tego nie dostrzegają.

Dlaczego MŚP powinny działać już teraz?

Na poziomie unijnym Dyrektywa CSRD wprowadza wymóg raportowania działań niefinansowych w określonym standardzie.

Choć niektóre MŚP, szczególnie te notowane na giełdzie, będą musiały dostosować się do tych wymagań dopiero w 2026 roku (z raportem w 2027), warto, aby już teraz podejmować odpowiednie kroki. Po pierwsze, ESG przynosi korzyści, takie jak zwiększona atrakcyjność dla inwestorów, lepsza reputacja, efektywniejsze zarządzanie ryzykiem i poprawa operacyjna. Co więcej, więksi partnerzy biznesowi już teraz oczekują od swoich dostawców wiarygodnych danych ESG, aby móc spełniać własne zobowiązania raportowe.

ESG w MŚP – na co realnie wpływa nowy model opowiadania o biznesie?

Zarządzanie środowiskowe (E)

Włączenie standardów ESG do zarządzania środowiskowego może wpływać na koszty funkcjonowania firmy (a dla niektórych firm z sektora GOZ zarządzanie środowiskowe stanowi trzon modelu biznesowego).

Przykładem wpływu ESG na model biznesu może być też np. obliczanie śladu węglowego: w firmach produkcyjnych zmniejszenie emisji CO₂ i optymalizacja zużycia zasobów naturalnych to nie tylko wymagania regulacyjne, ale także sposób na obniżenie kosztów operacyjnych. Z kolei w firmach usługowych, redukcja emisji może być osiągnięta poprzez zmiany w logistyce, pracę zdalną i bardziej efektywne zarządzanie energią. Ślad węglowy to okazja do strategicznego przekształcenia nie tylko postrzeganie firmy przez klientów, ale także na zmiany układu sił na rynkach, gdzie zrównoważone działania są coraz bardziej wymagane.

Zarządzanie społeczne (S) i HR

Poważne podejście do ESG i transparentność w zakresie społecznej odpowiedzialności (S) znacząco zwiększają atrakcyjność firmy w procesach HR, zarówno pod kątem rekrutacji, jak i motywacji pracowników. Obecnie wielu kandydatów wybiera pracodawców, których wartości są zgodne z ich własnymi przekonaniami. Firmy promujące różnorodność, równość płacową i dbające o dobrostan pracowników, mogą łatwiej przyciągać talenty.

ESG w procesach HR ma jednak nie tylko wpływ na rekrutację talentów, ale również na motywację i retencję pracowników – co jest szczególnie istotne na dzisiejszym rynku pracy, gdzie dobry pracownik jest „dobrem rzadkim”.

ESG w kontekście motywacji i retencji pracowników to przede wszystkim:

Długofalowe zaangażowanie

Pracownicy, którzy widzą i mogą sprawdzić (weryfikowalność twardych danych w raportach ESG to inny poziom, niż deklaracje z raportów CSR), że ich firma działa zgodnie z deklarowanymi wartościami, są bardziej zmotywowani do długoterminowej współpracy i zaangażowania wykraczającego poza rutynowe wykonywanie zadań. Firmy, które promują różnorodność, równość / transparentność płacową, dbałość o prawa pracowników i ich dobrostan budują silniejsze więzi z zespołem. Zrównoważona i społecznie odpowiedzialna kultura organizacyjna sprawia, że pracownicy utożsamiają się z misją firmy, co przekłada się na wyższy poziom zaangażowania. Organizacje te mają także mniejszą rotację pracowników, ponieważ osoby czują się doceniane i rozumieją, że ich praca ma realny wpływ na społeczeństwo i środowisko

Równość i włączenie społeczne

Firmy, które aktywnie wdrażają polityki związane z ESG, zwłaszcza te promujące różnorodność i włączenie społeczne, oferują środowisko pracy, w którym pracownicy czują się akceptowani, niezależnie od ich pochodzenia, wieku, płci czy orientacji. Zwiększenie transparentności w kwestiach takich jak równość wynagrodzeń i dostępność awansów eliminują poczucie niesprawiedliwości, co sprzyja lojalności. Badania pokazują, że organizacje, które realizują zasady równości i transparentności, notują wyższą satysfakcję pracowników oraz lepsze wyniki biznesowe. Znajduje też to regularne potwierdzenie w firmach, dla których przygotowujemy strategie HR – transparentność wzmacnia retencję, nawet jeżeli wiadomości nie są optymistyczne!

Wellbeing i zrównoważone warunki pracy

Zrównoważony rozwój, w tym troska o warunki pracy i wellbeing, staje się kluczowym elementem ESG, który wpływa na retencję pracowników. Firmy, które w ramach swojej strategii ESG promują zdrowie psychiczne i fizyczne, elastyczne formy pracy oraz work-life balance, mają niższe wskaźniki wypalenia zawodowego i absencji. Przykładem może być wdrożenie programów wsparcia psychologicznego, dodatkowych dni wolnych lub elastycznych godzin pracy, co pozwala pracownikom lepiej zarządzać swoimi obowiązkami zawodowymi i prywatnymi. Firmy takie stają się bardziej atrakcyjne dla obecnych pracowników, którzy nie tylko zostają w firmie dłużej, ale także stają się jej ambasadorami na rynku pracy.

Szkolenia i rozwój w duchu ESG

Pracownicy oczekują dziś nie tylko atrakcyjnych wynagrodzeń, ale także możliwości rozwoju i zdobywania nowych kompetencji. Firmy, które w ramach ESG inwestują w rozwój pracowników poprzez programy szkoleniowe, np. dotyczące zrównoważonego rozwoju, innowacji ekologicznych czy różnorodności, mogą liczyć na większe zaangażowanie ze strony zespołu. Dbanie o rozwój zawodowy i osobisty w kontekście ESG sprawia, że pracownicy widzą perspektywę długoterminowego rozwoju w firmie i czują się bardziej związani z organizacją.

Kultura odpowiedzialności

Tworzenie kultury organizacyjnej opartej na zasadach odpowiedzialności i transparentności buduje silniejsze relacje z pracownikami. Kiedy firmy stosują uczciwe praktyki biznesowe i jasno komunikują cele ESG, pracownicy czują, że są częścią czegoś większego, dlatego komunikacja wartości firmy jest absolutnie kluczowa od etapu rekrutacji aż po exbording. Uczestnictwo w wolontariatach, inicjatywach ekologicznych czy działaniach na rzecz lokalnych społeczności nie tylko motywuje, ale także wzmacnia poczucie przynależności i wspólnoty wśród pracowników.

Innym wymiarem nieoczywistego wejścia zarządzania ESG w obszary HR jest praca zdalna – mimo że obniża ślad węglowy związany z dojazdami do biura, to w modelu raportowania ESG może pojawić się wyzwanie związane z liczeniem emisji związanej z użytkowaniem energii w gospodarstwach domowych pracowników. Odpowiednie narzędzia mogą pomóc w bilansowaniu tego wpływu, co z kolei wpłynie na pełniejsze raportowanie ESG, ale postawi też przed HRami nowe pytanie o opłacalność modelu pracy zdalnej.

Zarządzanie ładem korporacyjnym (G)

Wdrożenie zasad ESG w obszarze ładu korporacyjnego znacząco zwiększa wiarygodność firmy w oczach partnerów biznesowych, inwestorów oraz instytucji finansowych. Przejrzyste struktury zarządzania i odpowiedzialności mogą istotnie obniżyć koszty finansowania firmy np. przez instytucje finansowe. Tradycyjnie w MŚP, zwłaszcza w firmach zarządzanych przez właścicieli, gdzie decyzje są podejmowane w sposób hierarchiczny, gdzie „szef ma zawsze rację”, wdrożenie zasad transparentności wynikających z ESG oznacza niekiedy radykalne zmiany, ale skutkujące przejrzystością procesu decyzyjnego, większym zaangażowaniem zespołu w zarządzanie i monitorowanie wyników działań. Zazwyczaj przynosi to bardzo szybko wymierne korzyści i buduje zaufanie wśród kluczowych interesariuszy.

Czego dotyczy zmiana w obszarze zarządzania?

Po pierwsze trzeba pamiętać, że ESG to nie jest wymóg prowadzenia biznesu w taki czy inny sposób. Nadal nikt nie dyktuje nam jak prowadzić własną firmę. ESG to jedynie (lub aż) obowiązek pokazania w uporządkowany sposób jak ten model zarządzania wygląda.

W obszarze G (Governance – Ład Korporacyjny) w ramach raportowania ESG, zgodnie z europejskimi standardami ESRS (European Sustainability Reporting Standards), firmy muszą dostarczać informacji na temat zasad zarządzania oraz praktyk, które wpływają na ich działanie. Obszar ten dotyczy transparentności procesów decyzyjnych, odpowiedzialności za prowadzenie firmy i relacji z interesariuszami.

Zatem raportowanie w obszarze G obejmuje:

Struktura i skład zarządu oraz rady nadzorczej

Firmy muszą przedstawić strukturę zarządzania, w tym o składzie zarządu, rady nadzorczej oraz komitetów (o ile je mają). Ważne informacje do umieszczenia w raporcie obejmują:

• Różnorodność w organach korporacyjnych (np. różnorodność płci, wieku, doświadczeń, wykształcenia).
• Kwalifikacje i kompetencje członków zarządu oraz rady nadzorczej, w kontekście wyzwań ESG.
• Role i odpowiedzialności poszczególnych członków organów korporacyjnych oraz ich zaangażowanie w zarządzanie ESG.

Procesy decyzyjne i nadzorcze

Raportowanie obejmuje sposób w jaki firma podejmuje decyzje strategiczne, jakie procesy decyzyjne i nadzorcze są stosowane, oraz jak zarządzanie ESG jest włączone w te procesy.
Kluczowe kwestie to:

• Jak firma monitoruje swoje wyniki w zakresie ESG.
• Jakie procesy decyzyjne dotyczące ESG są stosowane na poziomie zarządu i rady nadzorczej.
• Sposoby angażowania interesariuszy w procesy zarządzania i podejmowania decyzji.

Ryzyko i zarządzanie ryzykiem

Firmy przedstawiają mechanizmy zarządzania ryzykiem jakich używają, szczególnie w kontekście ryzyk związanych z ESG. To może obejmować:

• Identyfikację i ocenę ryzyk związanych z klimatem, prawami człowieka, zmianami społecznymi czy technologicznymi.
• Mechanizmy zarządzania ryzykiem, w tym polityki przeciwdziałania korupcji, oszustwom czy nieetycznym praktykom.
• Ocena ryzyka i sposoby reagowania na zagrożenia zewnętrzne i wewnętrzne, w tym te wynikające z działalności operacyjnej oraz z łańcucha dostaw.

Etyka i integralność

Raportowanie obejmuje też zasady etyczne i wartości, których firma przestrzega w swojej działalności. W tym kontekście raporty ESG obejmują:

• Zasady dotyczące przeciwdziałania korupcji, oszustwom oraz konfliktom interesów (np. czy mamy politykę dotyczącą zakupów ograniczającą możliwości korupcji)
• Polityki i kodeksy etyczne obowiązujące w firmie oraz działania mające na celu ich wdrażanie i egzekwowanie
• Sposoby monitorowania i zgłaszania naruszeń zasad etyki (np. czy firma wdrożyła wymagany od 25 września 2024 roku system obsługi sygnalistów)

Polityki i procedury dotyczące ESG

Firmy będę też przedstawiać informacje o zasadach (politykach i procedurach), które wprowadzają w celu zarządzania kwestiami ESG, w tym:

• Sposoby integrowania ESG w strategii firmy.
• Konkretne polityki dotyczące zarządzania środowiskowego, społecznego i ładu korporacyjnego.
• Mechanizmy wdrażania i monitorowania realizacji celów ESG.

Relacje z interesariuszami i transparentność

Raportowanie obejmuje sposób, w jaki firma angażuje swoich interesariuszy, w tym pracowników, klientów, dostawców, społeczności lokalne oraz inwestorów. Ważne kwestie to:

• Jakie mechanizmy komunikacji są stosowane.
• Transparentność w zakresie udostępniania informacji o działaniach ESG.
• Reakcje na uwagi i potrzeby interesariuszy, szczególnie w kontekście zarządzania zrównoważonym rozwojem.

Zgodność z regulacjami (compliance)

Firmy muszą przedstawić w raporcie, w jaki sposób przestrzegają przepisów i regulacji, w tym tych związanych z ESG, oraz jak monitorują zgodność swoich działań z obowiązującymi standardami prawnymi:

• Przestrzeganie krajowych i międzynarodowych przepisów dotyczących praw człowieka, środowiska i odpowiedzialności społecznej.
• Polityki zgodności (compliance) oraz procedury monitorowania zgodności działań z regulacjami.

Wynagrodzenia i polityka motywacyjna

Firmy muszą opisywać swoje systemy wynagrodzeń i motywacji powiązanych z realizacją celów ESG:

• Informacje na temat wynagrodzeń zarządu i kadry kierowniczej (nie kwoty, ale zasady wyliczenia), szczególnie jeśli są one związane z realizacją strategii ESG.
• Zasady wynagradzania, które promują działania proekologiczne i prospołeczne, np. programy motywacyjne zależne od wyników ESG.

Raportowanie w obszarze G pozwala inwestorom, klientom i innym interesariuszom ocenić, na ile firma działa zgodnie z zasadami dobrego ładu korporacyjnego, a także jak efektywnie zarządza ryzykiem oraz integruje wartości ESG w swoje procesy decyzyjne.

Dużo? No dużo, ale „krew pot i łzy” poleją się tylko w firmach, które zostawią ten temat na ostatnią chwilę. Pozostałe, które podejdą do tego zagadnienia z wyprzedzeniem i procesowo, raportowanie ESG nie spowoduje trzęsienia ziemi tylko będzie świetną okazją do gruntownej rewizji strategii i modelu biznesowego.

Podstawy prawne obowiązku raportowania ESG

W Unii Europejskiej kluczowym aktem prawnym jest Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która wprowadza jednolite standardy raportowania ESG. Zastępując wcześniejszą Dyrektywę NFRD, CSRD znacząco rozszerza zakres firm zobowiązanych do raportowania i podnosi standardy raportowania. Obowiązek ten obejmie również wybrane MŚP notowane na giełdzie, które będą musiały raportować zarówno wpływ swojej działalności na środowisko, kwestie społeczne, jak i zarządzanie korporacyjne.

Kluczowe elementy dyrektywy to:

• Zakres podmiotów

Dyrektywa CSRD rozszerza obowiązek raportowania na duże przedsiębiorstwa oraz niektóre MŚP, głównie te notowane na giełdzie. Terminy wprowadzenia obowiązku raportowania ESG w poszczególnych grupach są następujące:

Za 2024 (raportowanie w 2025 roku): duże jednostki interesu publicznego (JIP) – firmy, które obecnie podlegają dyrektywie NFRD, takie jak banki, ubezpieczyciele oraz duże spółki giełdowe zatrudniające ponad 500 pracowników.

Za 2025 (raportowanie w 2026 roku): duże przedsiębiorstwa, czyli takie, które spełniają co najmniej dwa z trzech kryteriów:

• Przychody powyżej 40 milionów €.
• Suma bilansowa pow. 20 milionów €
• Zatrudnienie pow. 250 pracowników.

Za 2026 (raportowanie w 2027 roku): małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdzie, a także małe i niezłożone instytucje kredytowe oraz zakłady ubezpieczeń.

Za 2028 (raportowanie w 2029 roku): firmy spoza Unii Europejskiej, które prowadzą działalność na rynku unijnym i generują ponad 150 milionów euro przychodów w UE.

• Zakres raportowania

Firmy muszą raportować dane dotyczące wpływu ich działalności na środowisko, społeczeństwo oraz zarządzanie, w tym emisje gazów cieplarnianych, różnorodność zatrudnienia, przestrzeganie praw człowieka i standardy ładu korporacyjnego.

• Audyt i certyfikacja

Raporty ESG będą musiały być audytowane przez niezależne podmioty, co zapewni ich rzetelność (ustawa wprowadzająca zasady audytu podobno już wkrótce!).

​​Jedną z najistotniejszych zmian, jakie wprowadza Pakiet AML, jest utworzenie nowego Urzędu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (“AMLA”).

Organ ten będzie centralnie koordynował działania organów krajowych, przyczyniając się do rozwoju spójnej i jednolitej praktyki rynkowej. Ponadto będzie on pomagał poszczególnym organom krajowym w przeprowadzaniu analiz, przyczyniając się do usprawnienia gromadzenia danych wywiadu finansowego – kluczowego materiału dla organów ścigania.

AMLA będzie koncentrować się na następujących obszarach:

• wprowadzeniu zintegrowanego systemu nadzoru AML/CFT w całej UE opartego na ujednoliconych metodologiach i standardach nadzorczych;
• bezpośredni nadzór nad najbardziej ryzykownymi instytucjami finansowymi, które działają w dużej liczbie państw członkowskich lub w odniesieniu do tych, w których może być wymagane natychmiastowe działanie w celu ograniczenia ryzyka AML/CFT
• monitorowanie i koordynowanie działań krajowych organów nadzorczych odpowiedzialnych zarówno za podmioty finansowe, jak i niefinansowe
• promowanie współpracy między krajowymi FIU oraz ułatwianie koordynacji ich pracy, jak również wspólnych analiz w celu poprawy wykrywania nielegalnych transgranicznych przepływów finansowych.

AMLA ma działać jako koordynator działań organów nadzoru krajowych oraz instytucji UE w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Jego głównym celem będzie zapewnienie jednolitych standardów i zasad działania w UE w zakresie AML/CTF.

AMLA będzie posiadał szerokie uprawnienia nadzorcze, w tym możliwość przeprowadzania inspekcji w firmach z sektorów ryzykownych, takich jak sektor bankowy czy sektor kryptowalut. Urząd będzie miał również możliwość nakładania sankcji na firmy, które nie spełnią wymogów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

AMLA będzie działał we współpracy z organami nadzoru krajowych oraz innymi instytucjami UE, takimi jak Europol czy Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF). Ma to zapewnić lepszą koordynację działań oraz wymianę informacji w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Urząd ma zostać utworzony do 2024 roku, a jego wdrożenie będzie wymagało współpracy państw członkowskich UE.

Pakiet AML obejmuje przepisy:

• Rozporządzenie UE („jednolity zbiór przepisów”, „single rulebook”)

• VI Dyrektywa AML

• Rozporządzenie ustanawiające nowy unijny organ ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu – AMLA ( z ang. Anti-Money Laundering Authority)

Firmy coraz częściej uwzględniają kryteria ESG w procesie wyboru dostawców oraz produktów i usług.

ESG to skrót od Environmental, Social and Governance (Środowisko, Społeczeństwo, Ład korporacyjny). Nurt ESG to prawdziwa rewolucja, która zmieni sposób, w jaki funkcjonują nasze przedsiębiorstwa, a co więcej cała gospodarka. Firmy, które chcą być gotowe na tę rewolucję muszą transformować się w stronę tzw. działalności zrównoważonej, a więc powinny uwzględniać w swojej aktywności wpływ, który wywierają na środowisko oraz społeczeństwo. Wydawać by się mogło, iż ESG to melodia przyszłości, nic bardziej mylnego. Jest to melodia, którą doskonale słychać już dziś.

Transformacji w kierunku ESG wymaga szereg skomplikowanych regulacji prawnych. Należy także podkreślić, że coraz więcej podmiotów funkcjonujących na rynku zwraca uwagę na czynniki ESG. Partnerzy biznesowi przedsiębiorców transformują się w kierunku zrównoważonego rozwoju i tego samego oczekują od nich. W przypadku, w którym dana organizacja nie dostosuje się do wymogów ESG może utracić ważne kontakty biznesowe, klientów lub też nawet zmierzyć się z utrudnionym dostępem do finansowania.

Dlatego tak istotne jest, aby przygotowywać się do wdrożenia ESG w naszych organizacjach już dziś.  Przedsiębiorcy powinni zbadać na ile spełniają kryteria ESG, w tym zwrócić uwagę na procesy produkcyjne i logistyczne, a także na swoich dostawców.

Co więcej, firmy powinny przyjrzeć się na ile ich dostawcy stosują kryteria zrównoważonego rozwoju. ESG wymaga od nas nie tylko, aby nasze organizacje dokonywały transformacji, wymaga także, abyśmy to my oczekiwali tego samego od naszych partnerów biznesowych.

ESG w zakupach czyli co?

W transformacji ESG nie możemy pomijać procesów zakupowych B2B. Stanowią one elementarny obszar zarządzania łańcuchem wartości firmy, a tym samym są niezbędne do transformowania łańcucha w kierunku ESG.

Istnieje kilka kluczowych czynników ESG, o których firmy powinny pamiętać podczas zarządzania swoimi łańcuchami dostaw, o których, między innymi, będziemy rozmawiać podczas 7. Forum Działów Zakupów pod koniec maja 2023:

• Środowiskowe: Firmy powinny ocenić wpływ swoich łańcuchów dostaw na środowisko, w tym takie czynniki jak: zużycie energii, emisja gazów cieplarnianych, wytwarzanie odpadów i zużycie wody, bioróżnorodność, zarządzanie surowcami, zanieczyszczenia i odpady.
• Społeczne: Firmy powinny oceniać wpływ społeczny swoich łańcuchów dostaw, w tym takie czynniki jak: prawa człowieka, prawa pracownicze, bezpieczeństwo i higiena pracy, relacje z otoczeniem.
• Zarządzanie: Firmy powinny zapewnić, że ich łańcuchy dostaw są zarządzane w sposób etyczny i przejrzysty, a także że posiadają odpowiednie rozwiązania w zakresie ładu korporacyjnego, przeciwdziałaniu korupcji, ochrony prywatności i bezpieczeństwa danych.

Uwzględniając te czynniki ESG w zarządzaniu łańcuchem dostaw, przedsiębiorcy mogą ograniczyć ryzyko, poprawić efektywność operacyjną oraz zadbać o swoją reputację wśród inwestorów i konsumentów. Ponadto firmy, które traktują priorytetowo kwestie ESG w swoich łańcuchach dostaw, mają większe szanse na przyciągnięcie i zatrzymanie talentów, a także na uzyskanie przewagi konkurencyjnej na rynku.

Stąd też tak istotne jest, aby w procesie zakupowym kierować się kryteriami składającymi się na ESG. To czy dokonujemy zakupów od podmiotu, który stosuje ESG rzutuje na ocenę naszej organizacji. Nasi partnerzy biznesowi są istotną częścią obrazu ESG naszej organizacji. Nie wystarczy więc transformować jedynie naszego przedsiębiorstwa – musimy również aktywnie wpływać i wspierać transformację ESG wśród naszych partnerów biznesowych.

Ład korporacyjny to zestaw głównych zasad, praktyk i procesów (opisanych niekiedy w formie modelu operacyjnego), które realizuje firma w swojej działalności. Ład korporacyjny wyznacza ramy dla działalności zarówno całej organizacji jak i jej poszczególnych struktur i służy jej prawidłowemu (w tym przede wszystkim zgodnego ze strategią i zgodnego z prawem) rozwojowi.

Ład korporacyjny (choć coraz częściej używana jest angielska nazwa corporate governance) obejmuje wszystkie sfery zarządzania firmą – od planów działania i kontroli zarządczej po pomiar efektywności i raportowanie.

Ponieważ nie ma definicji legalnej tego pojęcia, używając pojęcia „ład korporacyjny” warto zdefiniować co ma się na myśli:

• W wąskim, prawniczym rozumieniu jest to opis rozkładu kompetencji i wzajemnych relacji między organami spółki kapitałowej. Warto przy tym zwrócić uwagę, że np. ostatnia zmiana KSH wiele zmieniła właśnie w tym aspekcie ładu korporacyjnego, wzmacniając pozycję i kompetencje Rady Nadzorczej;
• OECD w 2015 r. wskazało, że „corporate governance wiąże się z istnieniem sieci relacji między kadrą zarządzającą spółek, ich organami zarządzająco-nadzorczymi, udziałowcami /akcjonariuszami i innymi interesariuszami (stakeholders), tj. podmiotami zainteresowanymi działaniem spółki (pracownicy, wierzyciele, społeczności lokalne, państwo, itp.), zatem corporate governance dotyczy w tej definicji przede wszystkim relacji z interesariuszami i transparentności działań spółki. Zasady Ładu Korporacyjnego G20/OECD to międzynarodowy standard ładu korporacyjnego. Zasady te pomagają decydentom oceniać i ulepszać prawne, regulacyjne i instytucjonalne ramy ładu korporacyjnego w celu wspierania efektywności ekonomicznej, zrównoważonego wzrostu i stabilności finansowej. Po raz pierwszy wydane w 1999 r. i zatwierdzone przez przywódców G20 w 2015 r., Zasady są obecnie poddawane przeglądowi, a zaktualizowane Zasady zostaną wydane w 2023 r.;
• Ład korporacyjny w najszerszym ujęciu jest to system powiązanych ze sobą instytucji prawnych i ekonomicznych, mających na celu zapewnienie prawidłowego i efektywnego funkcjonowania spółek kapitałowych oraz rozwiązywanie lub przynajmniej łagodzenie konfliktów interesów osób zaangażowanych w spółce.

Ład korporacyjny wiąże się zatem z zarządzaniem relacjami pomiędzy kadrą zarządzającą spółek, ich organami, wspólnikami i akcjonariuszami, i innymi interesariuszami, w tym pracownikami i regulatorami. Ład korporacyjny jest ramą, w oparciu o którą ustalane są cele spółki (strategia), środki realizacji tych celów oraz narzędzia umożliwiające ich monitorowanie.

Czy nie wystarczy regulamin i statut?

Sensem ładu nadzoru korporacyjnego jest stymulowanie organów spółki i kadry zarządzającej do zgodnego z prawem i bezpiecznego dla firmy osiągania tych celów, których realizacja leży w interesie spółki i jej wspólników, bądź akcjonariuszy. Jednym ze środowisk w Polsce wypracowującym dobre praktyki funkcjonowania ładu korporacyjnego w Polsce jest Komitet Dobrych Praktyk działający przez GPW od 2001 roku. Siłą rzeczy rekomendacje Komitetu dotyczą zatem przede wszystkim spółek giełdowych, jednak zapoznanie się z nimi jest wartościowe także dla pozostałych spółek kapitałowych. Najświeższa regulacja z tego obszaru to „Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2021”, składająca się z 6 rozdziałów:

I – Polityka informacyjna i komunikacja z inwestorami

II – Zarząd i Rada Nadzorcza

III – System i funkcje wewnętrzne

IV – Walne Zgromadzenie i relacje z akcjonariuszami

V – Konflikty interesów i transakcje z podmiotami powiązanymi

VI – Wynagrodzenia

W treści „Dobrych praktyk 2021” zrezygnowano z podziału na „Zasady” i „Rekomendacje”. Nierzadko zasady corporate governance, przyjmowane w formule tzw. kodeksów dobrych praktyk i oparte na zasadzie comply or explain, zostają z czasem przekształcone w przepisy prawa. W rezultacie tego procesu z treści Dobrych Praktyk usunięto kwestie uregulowane obecnie przez przepisy ustawy o biegłych rewidentach, czy też ustawy o ofercie publicznej, w myśl zasady, zgodnie z którą Dobre Praktyki są zgodne z prawem, lecz nie powtarzają obowiązujących przepisów. Niewykluczone, że dynamicznie zmieniające się prawo, w tym zwłaszcza przepisy kodeksu handlowego, spowodują potrzebę aktualizacji Dobrych Praktyk 2021.

Zgodnie z oczekiwaniami uczestników rynku w nowych Dobrych Praktykach znalazły się zagadnienia z obszaru ESG, m. in. kwestie ochrony klimatu, zrównoważonego rozwoju, różnorodności w składzie organów spółek i równości wynagrodzeń. Na dobry ład korporacyjny duży wpływ ma sposób traktowania akcjonariuszy, stąd też nowe zasady odnoszące się do sposobu podziału zysku, emisji akcji z wyłączeniem prawa poboru, czy też skupu akcji własnych. Dużą uwagę poświęcono jak najlepszemu przygotowaniu walnego zgromadzenia, wskazując termin na przesyłanie przez akcjonariuszy projektów uchwał, a także procesowi zgłaszania kandydatur na członków rad nadzorczych i powoływania ich do składu rady, zgodnie z wymaganiami określonymi przez przepisy prawa w stosunku do członków komitetu audytu, jak i polityką różnorodności przyjętą w wyniku stosowania odpowiedniej zasady Dobrych Praktyk.