​Dnia 31 października 2021 r. weszło w życie rozporządzenie z dnia 27 lipca 2021 r. Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie wykazu krajowych stanowisk i funkcji publicznych będących eksponowanymi stanowiskami politycznymi. Postawą wprowadzenia rozporządzenia jest art. 46c ustawy AML, dodany nowelizującą ustawą z dnia 30 marca 2021 r.

Zmiany powstały w następstwie wymogu implementacji art. 20a ust. 1 IV Dyrektywy AML, który to nałożył na państwa członkowskie obowiązek opracowania oraz publikacji listy tzw. „krajowych PEP-ów”.

Ustawodawca, w celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych, dokonał korekty definicji osób zajmujących eksponowane stanowisko polityczne (ang. Politically Exposed Person – PEP), poprzez usunięcie z poszczególnych jednostek redakcyjnych tego przepisu wskazań stanowisk oraz funkcji określonych w polskim porządku prawnym.

Aby możliwe było określenie wyczerpującego katalogu „krajowych PEP-ów” w akcie wykonawczym, w art. 2 ust. 2 pkt 11 lit. j ustawy AML, konieczne było rozszerzenie definicji o zapis „inne osoby pełniące funkcje lub stanowiska publiczne w organach państwa lub centralnych organach administracji rządowej”.

Głównym celem wprowadzenia zmian jest efektywniejsze przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, poprzez ułatwienie instytucjom obowiązanym identyfikacji osób zajmujących eksponowane stanowiska polityczne i tym samym realizację ustawowych zadań w związku z AML.

Wykaz osób będących PEP-em stanowi aż 215 pozycji. Lista PEP dostępna jest >>tu 

Co, jeżeli nasz dotychczasowy klient nagle staje się PEP-em?

 Nowelizacja nie uwzględniła „szczególnej” procedury, w przypadku uznania, że dotychczasowy klient stał się PEP-em w związku ze zmianą. Przyjąć zatem należy, iż w takiej sytuacji będą miały zastosowanie obowiązujące przepisy dotyczące stosowania środków bezpieczeństwa finansowego oraz procedury identyfikacji takich osób.

Instytucje obowiązane mają ustawowy obowiązek stosowania wobec swoich klientów, środków bezpieczeństwa finansowego, z którymi utrzymują stosunki gospodarcze, w szczególności, gdy doszło do zmiany uprzednio ustalonego charakteru lub okoliczności stosunków gospodarczych bądź zmiany uprzednio ustalonych danych dotyczących klienta. Instytucja obowiązana powinna zatem dokonywać okresowej weryfikacji, w tym zmiany statusu klienta na PEP-a. Ułatwieniem może okazać się odebranie oświadczenia, przed nawiązaniem stosunków gospodarczych z klientem, iż zobowiązuje się do niezwłocznego poinformowania o zaistnieniu okoliczności kwalifikujących go jako PEP-a, pod rygorem rozwiązania stosunków gospodarczych. Takie oświadczenie nie zwalnia oczywiście instytucji obowiązanej z bieżącej weryfikacji klientów, jednak może ułatwić aktualizacje informacji o kliencie. Ponadto należy ponownie odebrać od takiego klienta oświadczenie, że jest lub nie jest ona PEP-em, pod rygorem odpowiedzialności karnej, za złożenie fałszywego oświadczenia.

Czy mamy zmieniać sposób pracy z tym klientem?

Z uwagi na potencjalnie wyższe ryzyko prania pieniędzy oraz fakt, iż PEP jest bardziej narażony na korupcję, stanowi on wyjątkową grupę klientów, a relacje z taką osobą podlegają szczególnym zasadom.  

Instytucja obowiązana, po ustaleniu, że klient jest PEP-em, zgodnie z art. 46 ust. 2 ustawy AML, stosuje wobec tych osób środki bezpieczeństwa finansowego oraz podejmuje następujące działania:

1. zyskuje akceptację kadry kierowniczej wyższego szczebla na nawiązanie lub kontynuację stosunków gospodarczych z osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne;
2. stosuje odpowiednie środki w celu ustalenia źródła majątku klienta i źródła pochodzenia wartości majątkowych pozostających w dyspozycji klienta w ramach stosunków gospodarczych lub transakcji;
3. intensyfikuje stosowanie środka bezpieczeństwa finansowego, polegające na bieżącym monitorowaniu stosunków gospodarczych.