W poprzednim artykule zajmowaliśmy się stanowiskiem prokurenta, a także tym, kto może nim być i kto prokurenta może powołać. Dzisiaj natomiast zajmiemy się odpowiedzialnością prokurenta, czyli tym, czego nie może wykonywać samemu. A także tym, kiedy wygasa prokura i jak można zakończyć współpracę z pełnomocnikiem handlowym.

Odpowiedzialność prokurenta za zobowiązania spółki

W poprzednim artykule opisywaliśmy między innymi obowiązki prokurenta. Ku przypomnieniu były to następujące czynności:

• reprezentacja spółki przed kontrahentami, sądami oraz urzędami,
• podpisywanie zamówień i zawieranie umów,
• prowadzenie przedsiębiorstwa,
• wytaczanie i cofanie powództw,
• zawieranie ugód sądowych i uczestniczenie w rozprawach spółki,
• zaciąganie kredytów,
• podpisywanie weksli i czeków.

Natomiast skupmy się na tym, czego prokurent wykonać nie może bez stosownego pozwolenia lub pełnomocnictwa szczególnego.

Odpowiedzialność prokurenta, czyli czego nie może i za co odpowiada karnie

Prokurent nie może natomiast żadnego z członków spółki, a ponadto:

1. Zbyć przedsiębiorstwa – do tej czynności wymagane jest pełnomocnictwo szczególne poświadczone notarialnie na piśmie.
2. Dokonywać czynności prawnych, w wyniku których oddałby przedsiębiorstwa do czasowego korzystania – do przeprowadzenia najmu lub dzierżawy również wymagane jest pełnomocnictwo szczególne.
3. Zbyć lub obciążyć nieruchomości przedsiębiorcy – do przeprowadzenia takich czynności, prokurent również musi otrzymać pełnomocnictwo szczególne.

Należy zwrócić tutaj uwagę również na fakt, że jeżeli prokurent wykonuje czynności, które wychodzą poza zakres jego obowiązków, czyli znajdują się poza zakresem umocowania, to ich skuteczność występuje tylko wtedy, kiedy mocodawca potwierdzi wykonanie takiej czynności. Zatem jeśli przedsiębiorca nie potwierdzi wykonania takiej czynności, jej skuteczność jest nieważna, a odpowiedzialność prawna względem osoby trzeciej schodzi w tym momencie na prokurenta.

Odpowiedzialność prokurenta za zobowiązania zaciągnięte przez spółkę nie jest obecnie regulowana Kodeksem cywilnym, a według kodeksu spółek handlowych odpowiedzialny za niewykonanie zobowiązań przez spółkę jest zarząd spółki, a nie prokurent. Zatem jeśli chodzi o odpowiedzialność na gruncie prawa to jedynym artykułem, z którego może ponieść konsekwencje prokurent, jest artykuł 415 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym każdy, kto z winy umyślnej wyrządził drugiemu szkodę, ma obowiązek jej naprawienia.

Bardzo ważna jest tutaj również fakt, że pełnomocnik handlowy nie ponosi również odpowiedzialności za zobowiązania spółki na gruncie prawa upadłościowego. Odpowiedzialność ta jest wyłączną odpowiedzialnością zarządu reprezentującego spółkę i stanowią o tym przepisy prawa upadłościowego.

Wygaśnięcie prokury

Współpraca prokurenta z przedsiębiorcą może zostać odwołana przez przedsiębiorcę. Przedsiębiorca (mocodawca) może odwołać prokurenta bez podawania przyczyn na mocy jednostronnej czynności prawnej.

Prokura wygasa następujących sytuacjach:

• wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru,
• przekształcenia przedsiębiorcy,
• otwarcia likwidacji,
• wszczęcia postępowania upadłościowego,
• śmierci prokurenta,
• zrzeczenia się prokury przez prokurenta,
• utraty przez prokurenta zdolności do czynności prawnych.

Należy przy tym pamiętać, że tak samo jak ustanowienie prokury, tak jej wygaśnięcie musi zostać udokumentowane we właściwym rejestrze.

Jakie są skutki prawne posiadania prokury?

Prokurent jest osobą upoważnioną przez przedsiębiorstwo do reprezentowania go wobec osób trzecich. Zgodnie z Kodeksem Cywilnym, prokurent posiada szerokie kompetencje i może podejmować ważne decyzje biznesowe w imieniu spółki. Skutki prawne bycia prokurentem obejmują zarówno korzyści, jak i odpowiedzialność. Prokurent może zawierać umowy w imieniu spółki, podejmować działania prawne, a także reprezentować spółkę w sądzie. Jednakże, prokurent odpowiada za swoje działania wobec spółki, a w niektórych przypadkach także wobec osób trzecich. Może ponosić odpowiedzialność finansową za szkody spowodowane zaniedbaniami lub działaniami niezgodnymi z prawem. Ważne jest, aby prokurent działał zgodnie z upoważnieniem i w najlepszym interesie spółki, aby uniknąć potencjalnych konsekwencji prawnych.

Jakie są uprawnienia osoby posiadającej prokurę?

Uprawnienia prokurenta wynikające z Kodeksu Cywilnego obejmują szeroki zakres działań. Prokurent ma prawo reprezentować firmę wobec osób trzecich, zawierać umowy w imieniu spółki oraz podejmować decyzje związane z bieżącym prowadzeniem jej działalności. Prokurent może również prowadzić sprawy sądowe i podejmować czynności związane z zarządzaniem majątkiem spółki. Ograniczenia w pełnieniu funkcji prokurenta mogą wynikać z umowy prokury lub zewnętrznych decyzji podjętych przez właścicieli spółki. Przykładowo, prokurent może być ograniczony w zakresie wartości umów, które może podpisać bez zgody zarządu.

Jakie są obowiązki osoby posiadającej prokurę?

Prokurent, zgodnie z Kodeksem Cywilnym, to osoba wyznaczona przez przedsiębiorcę do reprezentowania go w sprawach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Obowiązki prokurenta obejmują podejmowanie czynności prawnych w imieniu przedsiębiorcy, takie jak zawieranie umów, składanie oświadczeń woli czy podejmowanie czynności procesowych. Prokurent jest uprawniony do prowadzenia bieżących spraw przedsiębiorcy, ale nie może dokonywać czynności, które wymagają zgody właściciela firmy, takich jak sprzedaż nieruchomości. Powinien działać zgodnie z zasadą staranności i dbać o interesy przedsiębiorcy, a także przestrzegać przepisów prawa. Prokurent może być powołany na określony czas lub na czas nieokreślony i może reprezentować przedsiębiorcę zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz spółki.

Jakie są konsekwencje nadużycia pełnomocnictwa lub prokury?

Zgodnie z Kodeksem Cywilnym, przekroczenie pełnomocnictwa lub prokury ma pewne konsekwencje prawne. W przypadku pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnik przekroczy swoje uprawnienia, może ponieść odpowiedzialność za wszelkie szkody wynikłe z takiego działania. W takim przypadku, mocodawca może dochodzić odszkodowania od pełnomocnika za poniesione straty. Natomiast w przypadku prokury, przekroczenie uprawnień prokurenta może prowadzić do utraty statusu prokury. W takiej sytuacji, przedsiębiorca reprezentowany przez prokurenta może zakończyć umowę prokury oraz dochodzić ewentualnych roszczeń odszkodowawczych. Przekroczenie pełnomocnictwa lub prokury jest zatem poważnym naruszeniem praw i może prowadzić do odpowiedzialności cywilnej.

Chcesz dowiedzieć się więcej?